ÖZET
3– 6 YAŞ GRUBU OTİZMLİ VE NORMAL GELİŞİM GÖSTEREN
ÇOCUKLARIN SÖZCÜK DAĞARCIĞI DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ
Pınar KAYA
Psikoloji Yüksek Lisans Tezi
Tez Danışmanı: Prof. Dr. Bekir Aydın LEVENT
Eylül 2016, 123 Sayfa
Bu araştırmada, 3-6 yaş grubu otizmli ve normal gelişim gösteren çocukların
sözcük dağarcığı düzeylerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmada; “3-6 Yaş Grubu
Otizmli ve Normal Gelişim Gösteren Çocukların Sözcük Dağarcığı Düzeylerinin
İncelenmesi” ile ilgili belirlemelerde bulunulabilmesi amacıyla, “Tarama Modeli”
çerçevesinde “Betimsel Yöntem” kullanılmış ve veri toplama tekniği olarak “Anket
Tekniği” uygulanmıştır.
Bu araştırmanın evrenini, 2015-2016 Eğitim öğretim yılında Adana İl
sınırlarında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Özel eğitim merkezine devam eden, 3-6 yaş
grubu otizm tanısı almış ve normal gelişim gösteren 3-6 yaş grubu çocuklar ile annebabaları oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini Adana İli Seyhan ve Yüreğir
İlçelerinde ikamet eden 38 kız ve 32 erkek olmak üzere 70 çocuk ile onların anne
babaları oluşturmaktadır. Bu çocukların 36’sı otizmli olup, Turuncu Özel Eğitim ve
Rehabilitasyon merkezinden kişisel gelişimlerine yönelik yardım almaktadırlar.
Çocukların 34’sü ise, Adana İli Yüreğir İlçesi’nde Solaklı İlkokulunda okul öncesi
eğitim alan ve burada yaşayan ailelerin çocukları oluşturmaktadır. Araştırmanın
örneklem grubu, rastgele örneklem seçimi ile Seyhan ve Yüreğir ilçelerinden
seçilmiştir.
Araştırmaya katılan kişilerin demografik özellikleri hakkında bilgi elde etmek
için araştırmacı tarafından literatür doğrultusunda oluşturulan “ Kişisel Bilgi Formu “
ve örnekleme alınan çocukların sözcük dağarcığını belirlemek üzere “ Peabody Resim
Kelime” Testi uygulanmıştır.
Veriler SPSS 20.0 proğramına girilerek analiz edilmiştir. Verilerin analizinde;
Frekans Analizi, Bağımsız Gruplarda t – Testi ve Tek Yönlü Varyans Analizi
VI
kullanılmıştır. Çalışmada bağımsız değişkenlere verilen yanıtların dağılımına ilişkin
frekans analizi yapılmıştır. Ayrıca bağımsız değişkenler ile bağımlı değişkenler
arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Gruplar arasında fark olup olmadığını belirlemek için
ikili değişkenlerde ‘’t’’, ikiden fazla değişkenleri belirlemek için ise ‘’F’’ testi
uygulanmıştır.
Elde edilen bulgulara göre; normal gelişim gösteren bireyler ile otizmli
bireylerin ortalamaları arasında anlamlı farklılık bulunduğu belirlenmiştir. Normal
gelişim gösteren bireylerin ortalamaları, otizmli bireylerin ortalamasından anlamlı
derecede büyüktür.
Cinsiyete göre veriler incelendiğinde, normal gelişim gösteren bireylerde kız ve
erkek çocukların puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılık bulunmamaktadır.
Otizmli bireylerde kız ve erkek çocukların puan ortalamaları arasında anlamlı düzeyde
farklılık olup (p<0,05), kızların ortalamaları erkeklerin ortalamasından anlamlı derecede
daha büyüktür.
Takvim yaşına göre veriler incelendiğinde, Normal gelişim gösteren bireylerde
3-4 yaş grubu çocuklar ile 5,1 – 6 yaş grubu kişilerin puan ortalamaları arasında anlamlı
düzeyde farklılık olup, 5,1 – 6 yaş grubu kişilerin ortalaması anlamlı derecede daha
yüksektir. Otizmli bireylerde yaş gruplarına göre veriler incelendiğinde, puanlar anlamlı
düzeyde farklılık göstermektedir (p<0,05). 5,1 – 6 yaş grubu kişilerin ortalaması, 4,1 – 5
yaş kişilerin ortalamasından anlamlı derecede daha fazladır. 3-4 yaş grubunda 1 kişi
olduğu için değerlendirilememiştir.
Alıcı dil yaşına göre veriler incelendiğinde, normal gelişim gösteren bireylerde
alıcı dil yaşı gruplarına göre puanlar anlamlı düzeyde farklılık göstermektedir. 6,1 – 7
alıcı dil yaş grubu kişilerin puan ortalaması, 5,1 – 6 alıcı dil yaşı grubu kişilerden
anlamlı derecede daha yüksektir. 4,1 – 5 yaş grubunda 1 kişi olduğundan dolayı diğer
gruplarla karşılaştırılamamıştır. Otizmli çocuklarda ise , 2-3 alıcı dil yaşı grubu ile 3,1 –
4 alıcı dil yaşı grubu kişilerin ortalamaları arasında anlamlı düzeyde farklılık
bulunmakta olup, 3,1 – 4 alıcı dil yaşı grubu kişilerin ortalaması anlamlı derecede daha
büyüktür.